MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMELERİ
Türkiyede internetin yaygınlaşması ile birlikte satış sözleşmeleri de artık internet üzerinden kurulabilmekte ve kişiler fiziksel olarak aynı ortamda bulunmadan sözleşme kurabilmektedir. Bu konuyla alakalı TBK’da hükümler bulunmakla birlikte özel kanun niteliğindeki Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun hükümlerinin uygulanması doğru olacaktır.
Bu şekilde genel açıklaması yapılan mesafeli satış sözleşmeleri Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Satış Sözleşmeleri Yönetmeliği çerçevesinde incelenecektir.
İlk olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna bakıldığında mesafeli satış sözleşmesi 48. Maddede düzenlenmiştir:
MADDE 48- (1) Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
Bu fıkra çerçevesinde mesafeli satış sözleşmesinin tanımı yapılmıştır. Bu bakımdan kısaca tüketicinin ürünü aldığı kişi ile fiziksel bir temas olmaksızın sözleşme kurmasını ifade etmektedir.
(2) Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen hususlarda ve siparişi onaylandığı takdirde ödeme yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.
Tüketiciyi korumaya yönelik bu madde çerçevesinde kişi siparişi onaylarsa eğer ödeme yükümlülüğüne gireceği satıcı tarafından açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirmesi gerekir. Eğer bu konuda uyuşmazlık çıkarsa bunu ispat edecek kişi satıcı veya sağlayıcıdır. Bu konuda aşağıda daha detaylı açıklanacağı üzere yönetmelikte çeşitli hükümler de bulunmaktadır.
(3) Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı andan itibaren taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirir. Mal satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü geçemez. Satıcı veya sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi durumunda tüketici sözleşmeyi feshedebilir.
Siparişin satıcıya ulaşmasından sonra satıcının veya sağlayıcının mal satışı var ise 30 gün içerisinde tüketiciye ulaştırması gerekir. Eğer bu süre içinde yerine getirilmezse bu durumda tüketicinin sözleşmeyi feshedebilme imkanı doğacaktır.
(4) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
Cayma hakkı tüketiciye verilmiş önemli imkanlardan birisidir. Tüketiciyi korumak amaçlı getirilen bu maddede de tüketici herhangi bir gerekçe göstermeksizin 14 gün içerisinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma hakkını kullanması sebebiyle de herhangi bir cezai şart ödememektedir. Fakat burada sözleşme kurulmasından önce tüketicinin satıcı veya sağlayıcı tarafından cayma hakkı konusunda bilgilendirilmesi gerekir. Eğer bu bilgilendirme yapılmaz tüketici 14 günlük süre ile bağlı değildir. Ancak en geç 1 yıl içinde cayma hakkını kullanması gerekir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun dışında Mesafeli Satış Sözleşmesi Yönetmeliği de mevzuat açısından önemlidir.
Yönetmelikte ilk olarak ön bilgilendirme zorunluluğu hüküm altına alınmıştır. Bu bakımdan tüketiciyi satıcı ve sağlayıcı ön bilgilendirme yapması zorunludur. Bu konular ise:
- Sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri,
- Satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası,
- Tüketicinin satıcı veya sağlayıcı ile hızlı bir şekilde irtibat kurmasına imkan veren, satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa satıcı veya sağlayıcının adına ya da hesabına hareket edenin kimliği ve adresi,
- Satıcı veya sağlayıcının tüketicinin şikayetlerini iletmesi için yukarıda belirtilenden farklı iletişim bilgileri var ise, bunlara ilişkin bilgi,
- Mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatı, niteliği itibariyle önceden hesaplanamıyorsa fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi,
- Sözleşmenin kurulması aşamasında uzaktan iletişim aracının kullanım bedelinin olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanamadığı durumlarda, tüketicilere yüklenen ilave maliyet,
- Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgiler,
- Ödeme, teslimat, ifaya ilişkin bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri,
- Cayma bildiriminin yapılacağı açık adres, faks numarası veya elektronik posta bilgileri,
- Satıcı veya sağlayıcının talebi üzerine, varsa tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar ya da diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar,
-Varsa dijital içeriklerin işlevselliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri,
- Satıcı veya sağlayıcının bildiği ya da makul olarak bilmesinin beklendiği, dijital içeriğin hangi donanım ya da yazılımla birlikte çalışabileceğine ilişkin bilgi,
-Tüketicilerin uyuşmazlık konusundaki başvurularını Tüketici Mahkemesine veya Tüketici Hakem Heyetine yapabileceklerine dair bilgi.
Ön bilgilendirme yapılıp yapılmadığına ilişkin bir uyuşmazlık olursa ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.
MADDE 8 – (1) Satıcı veya sağlayıcı, tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorundadır. Aksi halde tüketici siparişi ile bağlı değildir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da da yer aldığı gibi aynı madde burada da yer almıştır.
MADDE 9 – (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Cayma hakkı yönetmeliktede kanundaki gibi düzenlenerek 14 gün içinde tüketicinin hiçbir cezai şart ödemeksizin ve gerekçe göstermeksizin cayma hakkına sahip olduğu hüküm altına alınmıştır.
(2) Cayma hakkı süresi, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Ancak tüketici, sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilir.
Cayma hakkının kullanılma süresinin başlamasını düzenleyen madde çerçevesinde; hizmet ifasına ilişkin bir sözleşme var ise bu durumda sözleşmenin kurulduğu gün, mal teslimine ilişkin ise tüketicinin malı teslim aldığı gün başlamaktadır.
MADDE 10 – (1) Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
Tüketici cayma hakkı konusunda ön bilgilendirme yapılması zorunludur. Bu konuda bilgilendirmenin yapıldığını ispatlayacak olan kişi satıcı veya sağlayıcıdır. Eğer bilgilendirme yapılmazsa bu durumda tüketici 14 günlük süre ile bağlı değildir. 1 yıl içinde cayma hakkını kullanması gerekir.
Cayma hakkı kullanıldıktan sonra tüketiciye tüm masrafların iade edilmesi gerekir. Bu iade işlemleri ise cayma bildirimin satıcı veya sağlayıcıya ulaşmasından 14 gün içinde yapılması gerekir.
Cayma hakkı kullanıldıktan sonra 10 gün içinde tüketici satıcı veya sağlayıcıa malı geri göndermek zorundadır.
Cayma hakkı bazı durumlarda ise kullanılamaz:
Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
-Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.
- Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
-Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.
-Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.
-Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.
-Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.
-Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.
-Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.
-Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler
Mesafeli satış sözleşmesi için tüketicinin siparişi ulaşmasından itibaren 30 gün içerisinde satıcı veya sağlayıcı edimi yerine getirmesi gerekir. Getirilmezse şayet bu durumda tüketicinin sözleşmeyi fesh etmesi durumu gündeme gelir.
Mesafeli satış sözleşmelerinde hasar konusunda ise tüketiciye ulaşana kadar kayıp ve hasarlardan satıcı sorumludur. Fakat tüketici başka bir taşıyıcı ile gönderilmesini talep ederse bu durumda taşıyıcıya teslimden itibaren satıcının yükümlülüğü kalkmaktadır.
Eğer sözleşme kurulmadan önce bedel belirlendiyse sonradan ilave bedel talep ediliyorsa bunun tüketicinin açık onayı olması zorunludur.
HİZMETLERİMİZ VE İLETİŞİM
Kocaeli-İzmit’te bulunan Polatoğlu Hukuk Bürosu olarak müvekkillerimize sözleşmeler hukuku, mesafeli satış sözleşmeleri, açık ve gizli ayıplarda maddi ve manevi tazminat davaları başta olmak üzere hukukun her alanında hizmet vermekteyiz. Daha detaylı bilgi edinmek için Polatoğlu Hukuk Bürosu’nu ziyaret edebilir veya iletişim bölümünden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu sitede yer alan tüm makaleler ve içerikler Polatoğlu Hukuk Bürosuna ait olup, izinsiz şekilde kopyalanması, çoğaltılması ve dağıtılması halinde yasal yollara başvurulacaktır.