STAJ ÜCRETİ ALACAĞI
Ülkemizde artan okullaşma ve üniversite sayısı neticesinde birçok öğrenci meslekleri doğrultusunda mesleki yeterliliklerini arttırmak ve okullarında öğrendikleri bilgileri uygulamaya aktarmak için staj yapmaktadır. Bu konuda da kanun koyucu 3308 sayılı Kanun çerçevesinde gerekli düzenlemeleri yapmıştır. Bu düzenlemeye bakıldığında ilk olarak değinilmesi gereken konu tanımlardır.
b) "Aday çırak", çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişiyi;
c) "Çırak", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen kişiyi;
d) (Değişik: 29/6/2001-4702/6 md.) "Öğrenci", işletmelerde, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında örgün eğitim görenleri;
e) "Kalfa", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;
f) "Usta", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;
r) (Ek: 2/12/2016-6764/38 md.; Değişik: 18/6/2017-7033/31 md.) “Staj”, Yükseköğretim Kurulunca, yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan her düzeydeki alana özgü olarak belirlenen teorik ve uygulamalı dersler dışında, öğrencilerin öğretim programlarıyla kazandırılması öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını geliştirmeleri, sektörü tanımaları, iş hayatına uyumları, gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmeleri amacıyla işletmede yaptıkları mesleki çalışmayı;
Şeklinde tanımlanmaktadır.
Bu tanımlamalardan sonra bakılması gereken konu ise staj ücreti alacağıdır. Staj ücreti alacağı kanunun ilk halinde yer almasa bile 2016 yılında yapılan değişiklikle alt sınırı getirilmiştir. Değiştirilen madde şu şekildedir:
Madde 25 – (Değişik: 2/12/2016-6764/45 md.) Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar, düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarının; yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde otuzundan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde onbeşinden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde otuzundan aşağı ücret ödenemez. Bu amaçla kamu kurum ve kuruluşları gerekli tedbirleri alır. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile yükseköğretim kurumları ve birimlerinde yapan yükseköğretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar bu fıkra hükmü kapsamı dışındadır.
Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.
Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.
(Değişik: 2/12/2016-6764/45 md.) Aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri asgari ücretin yüzde ellisi üzerinden, Bakanlık ile mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödenekten karşılanır.
Bu madde çerçevesinde ödenecek ücretler staj yapan ve işletme arasında bir sözleşme ile belirlenecektir. Fakat bu sözleşmede kesinlikle ücret alınamayacağına dair bir anlaşma bulunsa bile kısmı kesin hükümsüzlük yaptırımı uygulanacak ve o madde geçersiz olacaktır. Ücretin ise alt sınırı maddenin ilerleyen cümlelerinde belirtilmiştir. Buna göre yirmi ve daha fazla kişi çalıştırılan bir işletmede staj yapan bir öğrenci o yıl ki asgari ücretin yüzde otuzundan daha aşağı bir ücretle çalıştırılamaz. Eğer yirmiden daha az personeli olan bir işletmede staj yapan bir stajyer ise asgari ücretin yüzde onbeşinden aşağı ücret alamaz. Aday çıraklar veya çıraklar için verilecek ücret ise asgari ücretin yüzde otuzundan aşağı olamamaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise staj yeri bulamadığı için stajını ortaöğretim kurumunda yapan stajyerler bu fıkra hükmünden yararlanamamaktadır. Ayrıca bu fıkra yükseköğretim kurumu öğrencilerinin yüksek öğretim kurumlarında yaptıklarında uygulanmayacaktır.
Ücretin verilmemesi durumunda ilgili kurumlara başvuru yapılacağı gibi bu bir zorunluluk olmayıp doğrudan dava yoluyla da ücret talep edilebilmektedir.
Ücretin ödenmemesi durumunda ilgili kanunun 45. Maddesinde yer alan:
Bu Kanunun; 9, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 20, 22, 25, 26, 28 ve 30 uncu maddelerindeki yükümlülükleri yerine getirmeyenlere ihtar cezası verilir.
İfadesi ile işletmelerin ücret ödemesi konusunda caydırıcı bir hüküm kanunlaştırılmıştır.
Bu bakımdan değinilmesi gereken bir diğer husus ise zamanaşımı müessesedir. Staj alacakları yukarıdaki şekilde olmalıdır. Eğer yukarıdaki şekilde olmayan bir staj ücreti alacağı var ise bu durumda stajyerlerin alacağı 5 yıllık zamanaşımına tabii olacaktır.
Davanın hangi mahkemede açılması gerektiği konusunda ise ilk olarak görev bakımından yetki Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yer bakımından yetkili mahkeme ise stajın yapıldığı yer mahkemesidir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin istikrarlı bir şekilde vermiş olduğu kararlarda da staj ücreti alacağının yukarıda açıklandığı şekilde olması gerektiği belirtilmiştir.
Kocaeli-İzmit’te bulunan Polatoğlu Hukuk Bürosu olarak stajyer, çırak ve aday çırak olan müvekkillerimizin staj ücreti alacağı konusunda uzman iş hukuku kadromuzla hizmet sunmaktayız. Daha detaylı bilgi alabilmek için Kocaeli-İzmit’te bulunan büromuzu ziyaret edebilir veya iletişim bölümümüzden bize ulaşabilirsiniz.
Bu sitede yer alan tüm makalelerin tüm hakları saklıdır. İzinsiz şekilde kopyalanması, çoğaltılması ve dağıtılması halinde yasal yollara başvurulacaktır.