İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davası, iş sözleşmesi işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilen işçinin, işine geri dönmek amacıyla açtığı hukuki bir yoldur. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18 ila 21. maddeleri arasında düzenlenen bu dava, iş güvencesi kapsamında değerlendirilir ve işçinin haksız yere işten çıkarılmasını önlemeyi amaçlar.
İşe İade Davası Açma Şartları
İşe iade davası açabilmek için belirli koşulların sağlanması gerekmektedir:
- İşyerinde En Az 30 İşçi Çalışıyor Olmalı: İşverenin işyerinde en az 30 işçi çalıştırıyor olması gerekmektedir. Bu sayı, işverenin aynı iş kolundaki tüm işyerlerindeki toplam işçi sayısı dikkate alınarak hesaplanır.
- İşçinin En Az 6 Ay Kıdemi Olmalı: İşçinin, işyerinde en az 6 aylık kıdeme sahip olması şarttır. Bu süre, işçinin aynı işverenin farklı işyerlerinde çalıştığı süreler de dahil edilerek hesaplanır.
- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: İşçinin, belirsiz süreli bir iş sözleşmesiyle çalışıyor olması gerekmektedir. Belirli süreli sözleşmelerle çalışan işçiler, işe iade davası açamazlar.
- İşveren Vekili Olmamak: İşveren vekili veya yardımcıları, işe iade davası açma hakkına sahip değildir. Ancak, işletmenin bir bölümünü yöneten kişiler bu haktan yararlanabilir.
- Geçersiz Fesih: İş sözleşmesinin, işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmiş olması gerekmektedir. İşveren, fesih işlemini geçerli bir nedene dayandırmak zorundadır.
İşe İade Davası Açma Süreci
Arabuluculuk Başvurusu
İşe iade davası açmadan önce, işçinin fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurması zorunludur. Arabuluculuk süreci, dava açma şartı olarak kabul edilir.
Dava Açma Süresi
Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması gerekmektedir. Bu süreler hak düşürücü niteliktedir ve sürenin geçirilmesi halinde dava açma hakkı kaybedilir.
İşe İade Davasının Sonuçları
Mahkeme, iş sözleşmesinin geçersiz bir nedenle feshedildiğine karar verirse, işçinin işe iadesine hükmeder. İşçi, kararın kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içinde işverene başvurarak işe başlamak istediğini bildirmelidir. İşveren, işçiyi işe başlatmazsa, mahkeme tarafından belirlenen tazminat ve boşta geçen süreye ilişkin ücretleri ödemekle yükümlü olur.
İşe İade Davasında İspat Yükü
İşe iade davasında, iş sözleşmesinin geçerli bir nedenle feshedildiğini ispat yükü işverene aittir. Ancak, işçi feshin başka bir nedene dayandığını iddia ederse, bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür.
İşe iade davası, iş güvencesi kapsamında işçilerin haksız yere işten çıkarılmasını önlemek amacıyla düzenlenmiş önemli bir hukuki yoldur. Bu davayı açabilmek için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. İş sözleşmesi feshedilen işçilerin, haklarını korumak adına bu süreci dikkatle takip etmeleri ve gerektiğinde hukuki destek almaları önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. İşe iade davası açmak için avukat tutmak zorunlu mudur?
Hayır, işe iade davası açmak için avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak, hukuki sürecin doğru ve etkili bir şekilde yürütülmesi için avukat desteği almak faydalı olabilir.
2. İşe iade davası ne kadar sürede sonuçlanır?
İşe iade davaları, mahkemelerin iş yüküne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle 1 ila 2 yıl arasında sonuçlanmaktadır.
3. İşveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi işe başlatmazsa ne olur?
İşveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi işe başlatmazsa, mahkeme tarafından belirlenen tazminat ve boşta geçen süreye ilişkin ücretleri ödemekle yükümlü olur.
4. İşe iade davası hangi mahkemede açılır?
İşe iade davaları, iş mahkemelerinde açılır. Eğer iş mahkemesi bulunmayan bir yerde dava açılacaksa, asliye hukuk mahkemesi iş mahkemesi sıfatıyla görev yapar.
5. İşe iade davası açma süresi kaç gündür?
İşçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmalı ve arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde dava açmalıdır.